PFAS: Gevolgen en alternatieven voor de brandbeveiligingsindustrie

Oorspronkelijke titel: PFAS: Konsequenzen und Alternativen*

Door: Jan Witte, Präsident van Eurofeu.

De omvang van PFAS en de gevolgen voor de volksgezondheid staan momenteel volop in het nieuws. Ook het gebruik van PFAS in brandbestrijdingsmiddelen houdt de gemoederen momenteel flink bezig. De wet- en regelgeving is hierin nog niet duidelijk, terwijl er al naarstig gezocht wordt naar geschikte alternatieven. Wat is de stand van zaken?

De krantenkoppen in de media zijn alarmerend. Hier volgen enkele voorbeelden van het internet:

• Strijd tegen de eeuwige chemicaliën (Tagesschau)
• Het eeuwige gif PFAS is bijna overal (BUND)
• PFAS: Waarom de eeuwige chemische stof verboden moet worden (Galileo)
• Kankerverwekkende chemicaliën: PFAS-gif verontreinigt grondwater (ZDF)
• Eeuwige chemicaliën PFAS: Waar ze zitten, waarom ze problematisch zijn (Consumentenbond)
• PFAS – de giftige stoffen zijn overal (Consumentenbescherming)

Ook het gebruik van PFAS in brandbestrijdingsmiddelen houdt de gemoederen momenteel flink bezig. Enkele recente nieuwskoppen:

• Brandweer bezorgd om totaalverbod op PFAS in blusschuim (NOS)
• Brandweer spoot PFAS-resten over velden, gebouwen en landingsbanen (SchipholWatch)

Omdat de wet- en regelgeving hierin nog steeds niet duidelijk is wordt de brandbeveiligingsindustrie extra getroffen.

Daarom is het belangrijk om met dit onderwerp bezig te zijn en de gevolgen voor de brandbeveiligingsindustrie te bekijken. Er wordt gevraagd om oplossingen aan te bieden. Daarbij is het belangrijk om op basis van objectieve criteria te beoordelen en te beslissen.

Wat zijn PFAS?

PFAS is een afkorting voor per- en polyfluorverbindingen. Deze groep stoffen omvat volgens de laatste schattingen meer dan 10.000 verschillende stoffen. PFAS komen niet in de natuur voor en worden pas sinds het einde van de jaren 1940 geproduceerd.

PFAS zijn water-, vet- en vuilafstotend en chemisch en thermisch stabiel. Vanwege deze eigenschappen worden ze in talrijke consumentenproducten verwerkt, zoals cosmetica, kookgerei, papiercoatings, textiel of skiwax. Bovendien worden PFAS gebruikt voor de oppervlaktebehandeling van metalen en kunststoffen, in gewasbeschermingsmiddelen en in brandblusmiddelen.

PFOS (perfluoroctaansulfonzuur, C8) en vervolgens ook PFOA (perfluoroctaanzuur, C8) zijn inmiddels verboden. Onlangs is ook PFHxS (perfluorhexaansulfonzuur, C6) verboden. Internationaal worden deze stoffen gereguleerd door het Verdrag van Stockholm.

De Europese PFAS-regelgeving

De Europese Unie heeft een restrictievoorstel ingediend voor een algeheel verbod op PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) in producten, om de risico’s voor mens en milieu te beperken. Dit voorstel, dat Nederland samen met andere landen heeft ingediend, is gericht op het minimaliseren van de productie, het op de markt brengen en het gebruik van PFAS. Er is een publieke consultatie en advies aan de Europese Commissie nodig voordat het verbod in werking treedt, naar verwachting in 2026/2027.

Leveringsstop van 3M voor Novec 1230

Op 20 december 2022 kondigde 3M als fabrikant van het FK-blusmiddel Novec 1230 aan te stoppen met de PFAS-productie in 2025. Op 30 augustus 2023 werden de brandbeveiligingsbedrijven geïnformeerd over de stopzetting door 3M van de productie van het brandblusmiddel Novec 1230 per 31 december 2024.

Alternatieven

Welke alternatieven zijn er nu voor de brandbeveiligingsindustrie? Allereerst zijn er andere fabrikanten van FK-5-1-12. Daarmee is de voorziening ook na de leveringsstop van 3M voorlopig gewaarborgd. Dit is natuurlijk ook met name noodzakelijk voor het bijvullen van geactiveerde installaties.

Uiteraard zijn er ook alternatieve blustechnieken beschikbaar. In de eerste plaats de inerte gassen. Voor veel toepassingen kunnen zowel inerte gassen als residu-vrije blusmiddelen de halogeenkoolwaterstoffen vervangen. De technologie is volwassen en op grote schaal beschikbaar.

Ook waternevel kan een alternatief zijn. Hierbij moet men echter wel rekening houden met de beperking voor wat betreft het achterlaten van residu. Steeds weer worden ook aerosolen in dit verband ter sprake gebracht. Aerosolen hebben in ieder geval een vergelijkbare goede verhouding tussen volume en gewicht als de halogeen-koolwaterstoffen, gerelateerd aan de grootte van het beschermingsvolume. Personenrisico en corrosieve invloeden zijn echter vaak onverenigbare nadelen.

Er is dus niet één universeel alternatief, maar er is altijd een casusbeoordeling nodig.

Vooruitzichten

In ieder geval zou de consequentie nu al moeten zijn om de alternatieve PFAS-vrije oplossingen te stimuleren, waar het gebruik ervan mogelijk is. Tegelijkertijd moet het vrijkomen van halogeenkoolwaterstof blusgassen, bijvoorbeeld door het gebruik van vervangende gassen bij het testen of door kringloopeconomie, zoveel mogelijk worden beperkt.

Abonneer nu op S+S Report!

Al meer dan 30 jaar geeft VdS-Verlag het s+s-rapport uit. Elke kwartaaluitgave bevat uitgebreide informatie over belangrijke innovaties op het gebied van brandbeveiliging en op het gebied van beveiligingstechniek en schadepreventie in het algemeen.

U ontvangt uw s+s-jaarabonnement snel en gemakkelijk voor slechts 79,00 euro (incl. btw). Naast de gedrukte tijdschriften hebt u na afsluiting van het abonnement vanaf nu zowel de huidige uitgave als de volledige geschiedenis van alle eerdere uitgaven online tot uw beschikking. Zo kunt u artikelen naar keuze heel gemakkelijk overal lezen. U kunt de digitale uitgave met 20% korting bestellen.